هر آنچه باید درباره پارگی منیسک زانو بدانیم

منیسک ها بافت هايى شبيه به غضروف هستند كه در بين مفصل زانو قرار مى گيرند. گفتنى است كه هر زانو دو منیسک داخلى و منیسک خارجى دارد. منيسك داخلي از منيسك خارجي بزرگ تر است. به طور كلى وظيفه اصلى منيسك ها اين است كه نيرويى را كه به مفصل زانو وارد مى شود را پخش كرده و مانند يك بالشتك بين دو استخوان زانو عمل مى كند تا هم حركات زانو را تسهيل كند و هم نيروى وارده به زانو رو پخش كرد تا فشار كمترى به غضروف وارد آيد. بنابراين وظيفه اصلى اين منيسك ها جذب شدت ضربات وارده به زانو است. در ادامه این مقاله در رابطه با پارگی منيسك ها بیشتر بدانید.

علت پارگى منیسک زانو

غالباً منيسك ها در هنگام انجام فعاليت هاى ورزشى دچار پارگى و آسيب ديدگى مى شوند. در بسيارى از موارد پارگى منيسك ها هم زمان با آسيب رباط هاى صليبى يا رباط هاى جانبى اتفاق میفتد. البته در برخى موارد نيز منيسك ها به تنهايي آسيب مى بينند و براى ساير قسمت های زانو  مشكلى پيش نمى آيد.

منيسك ها در مواقعى كه زانو دچار حركات چرخشى مى شود و يا به دنبال سقوط از ارتفاع كه به زانو فشار زيادى وارد مى آيد، دچار پارگى مى شوند.

به طور كلى علت هاى متفاوتى براى آسيب و پارگى منيسك وجود دارد كه اصلى ترين اين علل ورزش هايى مانند فوتبال، واليبال، دو و ميدانى و غيره است. علاوه بر اين بالا رفتن سن نيز مى تواند در ضعيف شدن و در نهايت پارگى منيسك ها نقش داشته باشد كه به اين نوع پارگى ها دژنراتيو گفته مى شود.

همچنين سقوط از ارتفاع و بلند كردم اجسام سنگين نيز مى تواند سبب پاره شدن منيسك ها شود.

علائم و نشانه هاى پارگى منیسک

ممكن است فرد در مرحله نخست آسيب ديدگى زانو هيچگونه علائمى نداشته باشد اما پس از گذشت يك الى دو روز درد و تورم بروز كند. بنابراين مشاهده درد و تورم مى تواند از علائم اوليه پارگى منيسك باشد.

در مراحل بعدى ممكن است فرد دچار قفل كردن و خالى كردن زانو شود و در مواردى كه منيسك به صورت دسته سطلى يا bucket handle پاره مى شود فرد قادر به  صاف كردن (باز كردن زانو) زانوى خود نخواهد بود.

به طور كلى براى تشخيص صحيح و قطعى پارگى منيسك زانو در مراحل اوليه انجام معاينه دقيق و MRI لازم است. اما در برخى موارد ممكن است پارگى منيسك با عكس و معاينه پزشك مشخص نباشد و به هنگام جراحى آرتروسكوپى اين پارگى توسط جراح تشخيص داده شود.

امروزه در علم پزشكى بر روى منيسك زانو تاكيد بسيارى مى شود، بنابراين از آنجايى كه اين عضو از اهميت زيادى برخوردار است تا جاى ممكن سعى مى شود تا براى درمان اين عارضه منيسك برداشته نشود.

انواع پارگى منيسك

به طور كلى انواع پارگى منيسك ها شامل موارد زير است؛ 

– پارگي طولى منيسك ها

– پارگى دسته سطلى منيسك ها

– پارگى عرضى منيسك ها

– پارگى دژنراتيو ( فرسایشی) منيسك ها

– پارگى كمپلكس و تركيبى از موارد فوق

همچنين در برخى موارد ممكن است كه ريشه هاى قدامى و خلفى منيسك دچار جداشدگى و كندگى شوند كه به اين نوع “آسيب ريشه” گفته مى شود.

علاوه بر موارد فوق لازم به ذكر است كه امروزه نوع خاصى از پارگى منيسك هم مورد توجه قرار گرفته است كه آسيب ديدگى در محل اتصال حاشيه منيسك به كپسول مفصل زانو در قسمت خلف است. به ويژه در منيسك داخلى كه به آن “ضايعات رمپ” گفته مى شود. گفتنى است كه در حال حاضر بر ترميم اين ضايعات تاكيد زيادى مى شود.

درمان آسيب منيسک زانو

به طور كلى در هر نوع صدمه و تروما زانو در مراحل اوليه بهترين درمان همان مراقبت هاى اوليه در خانه شامل كمپرس يخ، استفاده از عصا و استراحت و بى حركت نگه داشتن زانو است. در مواقعى كه درد و تورم در زانو بسيار شديد شود مى توان هماتوم و مايع موجود در مفصل زانو را نزد پزشك تخليه كرد تا درد كاهش پيدا كند.

در صورتى كه بعد از پارگى منيسك، فرد دچار درد شديد زانو، قفل كردن، خالى كردن و ساير علائم پارگى باشد، بايد توسط يك متخصص ارتوپد معتبر مورد معاينه قرار گيرد و در صورتى كه علائم پارگى تشخيص داده شود مورد عمل جراحى قرار بگيرد.

چنانچه پيش تر گفته شد امروزه در مقالات پزشكى معتبر تاكيد مى شود كه تا جاى ممكن ترميم منيسك به برداشتن و حذف منيسك ارجحيت دارد و اين نوع درمان به نفع بيمار است. اما در برخى موارد پارگى منيسك به حدى شديد است كه ترميم آن غير ممكن مى شود و بايد منيسك برداشته شود. گفتنى است كه برداشتن منيسك سبب مى شود كه فشار بيشترى به زانو وارد شود و احتمال تسريع آرتروز زانو افزايش يابد.

لازم به ذكر است كه در برخى موارد منيسك به صورت دسته سطلى يا bucket handle پاره مى شود. در اين وضعيت كنديل هاى فمور مانند دسته سطل لاى منيسك گير مى كنند و اين باعث مى شود كه فرد ديگر نتواند زانوى خود را به طور كامل صاف كند و زانو به صورت خميده يا اصطلاحاً كنتراكچر باقى مى ماند. در اين نوع پارگى بايد هرچه سريع تر نسبت به درمان و جراحى منيسك اقدام شود تا منيسك آزاد شود. به طور كلى بايد يادآور شد كه هرچه منيسك سريع تر درمان شود نتيجه بهتر خواهد بود و از عوارض بيشتر پيشگيرى مى شود.

سخن آخر

نكته مهم اين است كه بعد از پارگى منيسك مراقبت هاى خاصى براى محافظت از زانو لازم است. از جمله بى تحركى و استراحت زانو و اجتناب از وزن گذارى روى زانو. بنابراين توصيه مى شود بعد از هرگونه آسيب و تروما به زانو بيمار در اولين فرصت توسط بهترين جراح و متخصص ارتوپدى مورد معاينه قرار گيرد و در صورت نياز آزمايشات لازم انجام گيرد. در صورتى كه پارگى منيسك انجام شود بهتر است تا در اسرع وقت نسبت به عمل جراحى منيسك زانو اقدام شود.

امروزه براى جراحى منيسك ابزار آلات و وسايل پزشكى خاصى وجود دارد كه مورد استفاده قرار مى گيرد كه به بيمار كمك مى كند تا سلامت زانوى خود را باز يابد. البته نكته بسيار مهم اين است كه تجربه و مهارت پزشك نيز در عمل جراحى ترميم منيسك از اهميت زيادى برخوردار است و بايد نزد بهترين متخصص جراحى هاى زانو انجام شود. شما می توانید برای انواع بیماری های ارتوپدی به دکتر هومن یحیی زاده مراجعه کنید.

دکتر هومن یحیی زاده

متخصصص ارتوپدی-فوق تخصص جراحی زانو و آسیب های ورزشی

فارغ التحصیل رشته پزشکی عمومی از دانشگاه علوم پزشکی ایران

فارغ التحصیل رشته ارتوپدی از دانشگاه علوم پزشکی ایران ، بیمارستان شفا یحیائیان

فوق تخصص جراحی زانو از دانشگاه علوم پزشکی ایران، بیمارستان شفا یحیائیان …