شلی مفصل در کودکان چیست و چگونه درمان می شود؟

شلی مفاصل یکی از اختلالات شایع در میان کودکان است که باعث می شود مفاصل بیش از حد انعطاف داشته باشند. حدود 15 تا 20 درصد کودکان به این اختلال مبتلا هستند. مفصل شامل رباط (لیگامانی) هایی است که استخوان ها را به یکدیگر متصل می کند. هر مفصلی بسته به سن و جنس انسان یک محدوده حرکتی دارد و اگر مفصل از این محدوده، حرکت بیشتری داشته باشد شلی مفاصل رخ می دهد. شلی مفاصل یک عارضه ژنتیکی است که به علت نقص در یک ژن خاص که توسط پدر و مادر به فرزندان انتقال پیدا می‌کند ایجاد می شود. این ژن‌ها تولید کننده کلاژن‌هایی هستند که باعث استحکام و چسبندگی بافت‌ها می‌شوند.

شلی مفاصل در چه سنی شایع تر است؟

شلی مفاصل بیشتر در کودکان شایع است و کودکان بین سن 2 تا 7 سال بیشتر به آن دچار می شوند و در بزرگسالی چون مفصل سفت تر می شود احتمال بروز آن کمتر است.

شلی مفاصل چه مشکلاتی را به وجود می آورد؟

شلی مفصل در برخی موارد ایجاد مشکل نمی کند ولی سندرم شلی مفاصل که باعث درد در مفاصل در هنگام فعالیت شدید، بد فرم شدن مفاصل، دررفتگی مکرر مفاصل، پیچ خوردگی مکرر مچ پا، آسیب منیسک و … می شود سبب بوجود آمدن مشکل برای کودک است. در برخی موارد شلی مفصل در کودکان سبب در رفتن مفاصل به خصوص در قسمت زانو و مچ پا می شود.

نحوه تشخیص شلی مفاصل در کودکان

پزشک ارتوپد با معاینه کودک دامنه حرکتی مفصل را بررسی کرده و با توجه به اینکه دامنه حرکتی مفاصل محدوده معینی را دارد زمانی که مفاصل از آن محدوده خارج شده باشد مشخص می شود که کودک بیماری شلی لیگامانی و در نتیجه آن شلی مفاصل دارد. کودکانی که بیماری شلی مفاصل دارند درد زیادی را در این نواحی احساس می کنند.

برخی از علائم سندروم شلی مفاصل درکودکان عبارت است از:

• خم شدن بیش از حد زانو
• صافی کف پا
• خم شدن بیش از حد انگشتان
• قوس کمر بیش از حد معمول
• تورم موضعی همراه با درد
• دررفتگی مفصل شانه
• انعطاف بيش از حد در مفاصل دست و انگشتان و باز شدن بيش از حد مفصل آرنج

درمان شلی مفاصل در کودکان

تشخیص به موقع ناهنجاری های ارتوپدی در کودکان می تواند در پیشگیری و درمان به موقع آنها نقش بسزایی داشته باشد. تشخیص شلی مفاصل در کودکان در سن زیر 10 سال و درمان آن می تواند از بروز ناهنجاری در اندام کودک جلوگیری کند و عوارض آن را کاهش دهد.

شلی مفاصل بیشتر روی اندام تحتانی که فشار روی آنها زیاد است تاثیر می گذارد. درد در مفاصل انگشت به ویژه زمان قلم به دست گرفتن توسط کودکان می تواند سبب ایجاد درد شود.

برای درمان کودکانی که شلی مفاصل دارند از سن 3 یا 4 سالگی به بعد می توان اقدام کرد. در سنین پایین تر چون کودک آموزش پذیر نیست و نمی شود به او تمرینات خاصی را یاد داد نمی شود اقدام مهمی در جهت درمان انجام داد.

با محدود کردن فعالیت های بدنی کودک و جلوگیری از فعالیت هایی که به مفاصل آسیب وارد می کند مانند پریدن از ارتفاع می توان از در رفتگی مفاصل و بروز درد پیشگیری کرد.

درمان های غیر دارویی شلی مفاصل در کودکان

یک سری درمان های غیر دارویی برای کودکان بکار برده می شود مانند انجام تمریناتی که سبب تقویت عضلات اطراف مفاصل آنها شده و سبب کاهش شلی مفصل می گردد. این تمرینات درد مفصل را در کودکان کاهش می دهد. این تمرینات باید چند ماه ادامه پیدا کند تا تاثیر مثبت خود را روی مفاصل بگذارد.

استفاده از کفش با کفی مناسب می تواند سبب کاهش درد کمر و زانو شود.

همچنین تقویت تعادل در این کودکان به دلیل نداشتن تعادل مناسب در اثر شلی مفاصل با تمرینات مناسب بسیار مهم است.

کودکانی که شلی مفاصل دارند نباید فعالیت های بدنی که به مفاصل فشار وارد می کند را انجام دهند.

استفاده از مواد غذايي كه دارای كلسيم و ويتامين D باشند و عدم استفاده از مواد غذایی که مقدار قند و چربي در آن ها بالاست بهترين شيوه غذايي براي کودکان مبتلا به اختلال شلی مفاصل مي باشد.

مواردی که در کاهش درد مفاصل در کودکان مهم می باشند به اختصار توضیح داده شده است:

• برای درمان درد مفاصل کودکان از ماساژ و گرم نگه داشتن موضع می شود استفاده کرد.
• استراحت کودکان نقش بسیار مهمی در درمان شلی مفصل آنها دارد. به کودکان باید چند روز درهفته استراحت داد و آنها را از فعالیت بازداشت تا به مفاصل آنها فشار وارد نشود و درد کمتری را احساس کنند.
• تنظیم خواب کودک
• تکنیک های ریلکسیشن
• استفاده از مچ بند
• استفاده از کفی های مناسب برای حمایت از پا
• انجام دادن تمرینات کششی منظم

نتیجه گیری

شلی مفاصل باعث می شود مفاصل بیش از حد انعطاف داشته باشند و از محدوده ای که دارند بیشتر حرکت کنند. این اختلال بیشتر در میان کودکان سنین 2 تا 7 سال رخ می دهد و یک عارضه ژنتیکی است که با انجام تمرینات و کاردرمانی توسط متخصص ارتوپدی درمان می شود. باید توجه داشت که در کودکان، با افزایش سن شلی مفاصل کاهش پیدا می کند و این اختلالات به مرور زمان و بالا رفتن سن کودک از بین می رود.

همچنین با تجویز پزشک و استفاده از دارو می توان شلی مفاصل در کودکان را درمان کرد.

دکتر هومن یحیی زاده

متخصصص ارتوپدی-فوق تخصص جراحی زانو و آسیب های ورزشی

فارغ التحصیل رشته پزشکی عمومی از دانشگاه علوم پزشکی ایران

فارغ التحصیل رشته ارتوپدی از دانشگاه علوم پزشکی ایران ، بیمارستان شفا یحیائیان

فوق تخصص جراحی زانو از دانشگاه علوم پزشکی ایران، بیمارستان شفا یحیائیان …